Hoe i-Learn iets van Netflix kan leren

28 april 2020
Wegwijzers

Leerkrachten en scholen komen steeds meer onder druk te staan om mee te surfen op de golf van digitalisering die de rest van onze samenleving momenteel beheerst. School management systems zoals Smartschool zijn niet meer weg te denken uit de dagelijkse schoolcontext. In de dagelijkse klaspraktijk zelf liggen er echter nog veel mogelijkheden binnen handbereik voor het inzetten van technologie en digitale tools.

Schakelen we dan gewoon even snel over naar online onderwijs?

Als samenleving verwachten we van onze leerkrachten dat ze stilaan de overstap maken naar een vorm van blended learning, waarin het klassieke lesgeven ondersteund wordt door digitale tools. Makkelijker gezegd dan gedaan… De coronacrisis heeft het hele gegeven van digitaal leren weliswaar in een stroomversnelling gebracht, waardoor leerkrachten verplicht werden om technologie te omarmen en bijna volledig over te schakelen op online lesgeven. Echt straf hoe al die leerkrachten van de ene op de andere dag hun lesstijl aanpasten. Petje af!

Maar hoe maken we dit nu duurzaam op de lange termijn? Leerkrachten zijn momenteel bij wijze van spreken 24 uur op 24 bezig met het voorbereiden van hun lessen, het opnemen van filmpjes, het uittesten van educatieve toepassingen, en het verbeteren van online en offline opdrachten van hun leerlingen. Dit is onhoudbaar op lange termijn. Het is dus belangrijk dat we de huidige situatie aangrijpen als leermoment: deze coronacrisis heeft aangetoond dat de mogelijkheden van educatieve technologie eindeloos zijn. Bovendien kunnen we nu nagaan waar er extra expertise nodig is, zodat educatieve technologie voortaan op een duurzame manier ingezet kan worden, zonder overbelasting van onze leerkrachten.

Kieswijzer voor digitale tools?

Voor veel leerkrachten – zeker leerkrachten die niet opgegroeid zijn met technologie – is de exploratie van educatieve technologie een titanenwerk. Kijk maar naar de grote hoeveelheid aan overzichtswebsites met tools voor afstandsonderwijs die als paddenstoelen uit de grond schieten. Het aanbod aan educatieve tools is ondertussen overweldigend. Hoe moet je als leerkracht bepalen welke educatieve tools goed en nuttig zijn voor je leerlingen? De bezoekersaantallen van hulpmiddelen zoals www.onderwijsgaatviraal.be liegen er niet om: de nood aan ondersteuning is groot! Binnen het i-Learn project zal coaching daarom ook een belangrijke pijler vormen.

Aanbevelingssystemen als hulpmiddel bij keuzestress

Keuzestress beperkt zich natuurlijk niet tot de wereld van de educatieve technologie. Om het hoofd te bieden aan een soms overweldigend aanbod worden er in andere contexten hulpmiddelen opgezet die de gebruiker kunnen helpen bij het maken van een keuze. Bijvoorbeeld bij het kiezen van een film of serie, of bij het online aankopen van een product. Computerwetenschappers hebben hiervoor aanbevelingssystemen ontwikkeld: dankzij deze systemen krijg je gratis en voor niets een suggestie over welke trui jou misschien goed zou kunnen staan en welke tv-serie zeker je aandacht verdient.

Keuzes maken we meestal niet alleen. We vragen raad aan onze vrienden of familie. Ook aanbevelingssystemen werken zo, waardoor je suggesties krijgt die gebaseerd zijn op de keuzes van gebruikers die op jou lijken. Zo krijg je bij streamingdienst Netflix een lijst te zien van films en series die jij wel eens leuk zou kunnen vinden. Deze lijst wordt op basis van twee parameters samengesteld: (1) je eigen kijkgedrag, en (2) het kijkgedrag van gelijkaardige kijkersprofielen. An sich is het opzetten van een aanbevelingssysteem voor films en series niet al te complex. Films zijn namelijk eenvoudig op te delen in genres en Netflix kent aan elke film of serie een genre en thematische tags toe. Op basis daarvan is het relatief gemakkelijk om gelijkenissen te vinden tussen verschillende series en films, en dus ook een berekende gok te doen over wat je als Netflix-abonnee wel eens leuk zou kunnen vinden.

In het onderwijs is de kwestie echter iets complexer aangezien het vinden van gelijkaardige “gebruikers” (i.e. leerders) en educatieve tools veel moeilijker is omwille van de  grote verscheidenheid aan tools en leerstijlen. Een aanbevelingssysteem voor educatieve technologie zou voor leerkrachten dan ook een droom zijn. (Mits we enkele ethische bezwaren mee in rekening nemen, en we voor een optimale wisselwerking tussen de rol van de leerkracht en de ondersteuning van het aanbevelingssysteem kunnen zorgen.)

Ook binnen het i-Learn project en de ontwikkeling van ons online portaal voor digitaal gepersonaliseerd leren mag aandacht voor dit specifieke vraagstuk dus zeker niet ontbreken. Onderzoeker Sohum Bhatt focust in zijn doctoraatsonderzoek op de mogelijkheid om een aanbevelingssysteem te ontwikkelen voor leerinhouden. Zijn onderzoeksresultaten zullen in overweging genomen worden bij de verdere exploratie van eventuele functionaliteiten van het i-Learn portaal.

Hoe leerlingen leren

Leerlingen hebben elk een eigen manier van leren die hen het meest ligt. De ene leerling houdt van lezen en verhalen, de andere vindt meer soelaas in het bouwen van allerlei structuren in LEGO, en nog anderen halen veel uit sociale interactie wanneer ze samen met klasgenootjes aan een project werken. Al deze verschillen tussen leerlingen kunnen beschreven worden met behulp van leerstijlen.

Laten we bijvoorbeeld eens kijken naar een leerling die steeds de inleiding leest tot elk hoofdstuk van zijn handboek fysica. Deze leerhouding impliceert dat de leerling in kwestie houdt van het lezen van leerinhoud om zo op een eerder passieve manier de leerstof te begrijpen en te verwerven. Een andere leerling zal zich misschien eerder wenden tot een app waarmee hij een fysica-experiment kan uitvoeren. Dit wijst erop dat deze laatste leerling meer open staat voor actieve experimenten en veel opsteekt uit visuele stimulatie. Deze vaststellingen en ook bijkomende informatie (zoals verwerkingsduur) kunnen opgenomen worden in een categorisatiesysteem.

Een Netflix voor leerinhouden?

Laten we even inspiratie opdoen bij Netflix. Als je graag thrillers ziet, zal Netflix je homescreen vullen met suggesties voor thrillers en films die ietwat buiten je comfort zone liggen, maar vermoedelijk toch je interesse kunnen opwekken. Dit doet Netflix door je kijkgedrag in kaart te brengen en zo voor jou een kijkersprofiel samen te stellen.

Met leren zouden we in theorie exact hetzelfde kunnen doen. Door het gedrag van een leerling online te observeren kunnen we een leerprofiel samenstellen. Op basis daarvan kunnen we dan gemakkelijk leerinhoud aanbieden die goed bij hem of haar past, en kunnen we de grenzen van zijn/haar kunnen verkennen. Zo kunnen we met behulp van een aanbevelingssysteem voor EdTech de planlast bij leerkrachten drastisch verlagen. Het systeem leert namelijk samen met de leerkracht de leerlingen beter kennen, terwijl de finale beslissingen nog altijd door de leerkracht genomen worden. Dit zou een nuttig hulpmiddel kunnen zijn voor de leerkracht, die natuurlijk nog steeds de hoofdrol zal spelen in het leerproces van de leerling. Alleen kan de personalisatie van het leertraject van elke leerling deels geautomatiseerd verlopen, waardoor er tijd vrijkomt voor de leerkracht om ondersteuning op maat te geven.

Een aanbevelingssysteem voor educatieve toepassingen zou het leven van leerkrachten dus heel wat gemakkelijker kunnen maken. Dankzij het leergedrag dat leerlingen online stellen en de educatieve toepassingen die ze gebruiken, kunnen we beetje bij beetje achterhalen bij welk type van leerder de tool in kwestie het best past. Zo zal er op de achtergrond een classificatiesysteem van educatieve tools tot stand komen dat zelf continu bijleert en steeds uitgebreider wordt. Hierdoor zal een bepaalde applicatie in de toekomst sneller voorgesteld worden binnen het leertraject van een gelijkaardige leerder. Het blijft echter de leerkracht die uit deze voorstellen kiest welke educatieve tools best passen bij een bepaalde leerling.

Door aan educatieve toepassingen en leeractiviteiten niet alleen een vakdomein toe te kennen door middel van een tag, maar ook een leerstijl, kan er binnen een portaalomgeving een aanbevelingssysteem uitgewerkt worden. Daardoor krijgt een leerkracht per leerling een lijst van aanbevolen tools en activiteiten te zien, aangepast aan de individuele leerstijl van die leerling. Een Netflix voor digitaal gepersonaliseerd leren zou zo binnen handbereik kunnen liggen.

Het onderzoek van Sohum zal de komende maanden en jaren ongetwijfeld tot interessante resultaten leiden. We kijken uit naar zijn bevindingen. Bedankt, Sohum, om alvast een tipje van de sluier op te lichten!

Deel deze post